Diyabet ve Göz

Tip 1 ve tip 2 diyabetli kişiler, göz komplikasyonları açısından yüksek risk altındadır. Şeker hastalığı olan kişilerde, şeker hastalığı olmayan kişilere göre daha yüksek görme kaybı riski vardır. Ancak diyabetli birçok insanda, küçük göz rahatsızlıklarından başka bir sorun görülmeyebilir.¹

Düzenli göz kontrolleri diyabete sahip insanlar için oldukça önemlidir. Böylece gözdeki küçük sorunlar kontrol altında tutulabilir; oluşabilecek büyük sorunlar erken teşhis edilerek tedavi edilebilir.¹

ŞEKER HASTALIĞI GÖZLERİ NASIL ETKİLER?

Kısa vadede, yüksek kan şekeri nedeniyle görme kaybı yaşanması olası değildir. Sadece diyabet bakım planları veya ilaçlar değiştirilirken bazen birkaç gün veya hafta boyunca bulanık görme ortaya çıkabilir. Bu tür bulanık görme geçicidir ve kandaki şeker seviyesi normale yaklaştığında düzelir.²

Eğer kan şekeri uzun süre yüksek kalırsa, gözün arkasındaki küçük kan damarlarına zarar verebilir. Bu hasar, kan şekerinin normalden yüksek olduğu, ancak diyabet teşhisi konacak kadar yüksek olmadığı pre-diyabet sırasında başlayabilir. Hasarlı kan damarları sıvı sızdırabilir ve şişmeye neden olabilir. Yeni ve zayıf kan damarları da büyümeye başlayabilir. Ciddi göz sorunları damarların zarar görmesiyle başlar.²

DİYABET, HANGİ GÖZ HASTALIKLARINA NEDEN OLABİLİR?

Diyabet ile ilişkili olarak yaygın görülen göz hastalıklarının arasında;

• Diyabetik Retinopati,
• Diyabetik Makula ödemi,
• Katarakt,
• Glokom bulunur.

1. Diyabetik Retinopati:

Diyabetik retinopati, diyabetin neden olduğu tüm retina bozuklukları için genel bir terimdir. İki ana retinopati türü vardır: proliferatif olmayan ve proliferatif.¹

Retinopatinin en yaygın şekli olan proliferatif olmayan retinopatide, gözün arkasında kılcal damarlar ve keseler oluşur.  Zamanla kan damarları tıkanır ve retinopati hafif, orta ve şiddetli olarak üç aşamada gelişebilir.¹

Bazı insanlarda retinopati, birkaç yıl sonra proliferatif retinopati adı verilen daha ciddi bir forma ilerleyebilir. Bu formda, kan damarları o kadar hasar görür ki zamanla damarlar tıkanır. Buna karşılık, retinada yeni kan damarları büyümeye başlar. Bu yeni damarlar zayıftır ve kan sızdırarak görüşü engelleyebilir, ayrıca yara dokusunun büyümesine neden olabilir.¹

2. Diyabetik Makula Ödemi

Retinanın okuma, araba kullanma ve yüzleri görme gibi keskin görüş için ihtiyaç duyulan kısmına makula denir. Diyabet, diyabetik makula ödemi olarak adlandırılan makulada şişmeye neden olabilir. Zamanla, bu hastalık gözün bu kısmındaki keskin görüşü bozarak kısmi görme kaybına veya görme kaybına neden olabilir. Makula ödemi, genellikle diyabetik retinopatinin diğer belirtileri olan kişilerde gelişebilir.²

3. Katarakt

Katarakt, bulanık görmeye ve renklerin donuklaşmasına neden olabilen göz merceğinin bulanıklaşmasıdır. Genel olarak katarakt, görüşü geri kazanmaya yardımcı olabilecek ameliyatla tedavi edilebilir. Yaşlanmanın yanı sıra diyabet, katarakt için en yaygın risk faktörlerinden biridir.⁴

4. Glokom

Glokom, gözü beyne bağlayan sinir demeti olan optik sinire zarar verebilen bir grup göz hastalığıdır. Diyabetli kişilerin, diyabeti olmayan kişilere göre glokomdan şikayetçi olma olasılığı daha yüksektir.

Glokom, gözde basınç oluştuğunda ortaya çıkar. Basınç, kanı retinaya ve optik sinire taşıyan kan damarlarını sıkıştırır. Retina ve sinir hasar gördüğü için görme yavaş yavaş kaybolur.¹

Glokom yan görüş kaybına neden olabilir. Görme kaybı, tünel görüşüne yol açan herhangi bir belirgin semptom olmadan başlayabilir. Glokom tedavi edilmezse kalıcı görme kaybı ortaya çıkabilir.⁴

Glokom için çeşitli tedaviler vardır. Glokomun seviyesine göre tedavi şekli belirlenir.¹

DİYABETLE İLGİLİ DİĞER GÖZ SORUNLARI NELERDİR?

Diyabet bazı görme sorunlarına neden olabilir;

• Bulanık görüş

Kan şekeri seviyesi hızla değişirse, göz merceğinin şeklini etkileyerek bulanık görmeye neden olabilir. Kan şekeri kontrol altına alındıktan sonra görüş normale döner.

• Çift görme

Diyabet, gözleri hareket ettiren ve birlikte çalışmasına yardımcı olan sinirlere zarar verebilir. Bu sinir hasarı çift görmeye neden olabilir.³

DİYABETE BAĞLI GÖZ SORUNLARINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALI?

Şeker hastalığından kaynaklanan göz hasarını önlemek için kan şekerinin kontrol altında olması gerekir. Eğer diyabete sahipseniz, doktorunuzun önerdiği diyet ve egzersiz planını izlemelisiniz. Mutlaka bir göz doktoruna göz muayenesi yaptırmalısınız. Göz doktorunuzun önerdiği takip muayenelerini atlamamalısınız.³

Eğer doktorunuz başka bir öneride bulunmadıysa, diyabet için göz kontrolleri aşağıdaki gibi önerilmektedir;²

• Tip 1: Yıllık göz muayeneleri tanıdan sonraki 5 yıl içinde başlamalıdır.
• Tip 2: Tanı konulduktan hemen sonra yıllık göz muayeneleri başlamalıdır.
• Hamilelik: Tip 1 ve tip 2 diyabetli kadınların hamilelikten önce veya ilk 3 ay içinde göz muayenesi yaptırması gerekir. Doktorunuz, hamileliğinizin ilerleyen zamanlarında ve bebeğiniz 1 yaşına gelene kadar muayeneyi tekrarlamanızı isteyebilir.
• Gestasyonel diyabet (Gebelik şekeri): Hamilelik sırasında diyabet gelişen kadınlarda, şeker hastalığına bağlı göz sorunları görülmediği için genellikle göz muayenesine ihtiyaç duyulmayabilir. Ancak herhangi bir sorunda mutlaka doktora danışılması gerekmektedir.

Yalnızca bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

1:https://www.diabetes.org/diabetes/complications/eye-complications (Erişim tarihi: 01.10.2021)
2:https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/diabetic-eye-disease (Erişim tarihi: 01.10.2021)
3:https://www.aao.org/eye-health/diseases/diabetic-eye-disease (Erişim tarihi: 01.10.2021)
4:https://preventblindness.org/diabetes-and-your-eyes/ (Erişim tarihi: 01.10.2021)

Yayın Tarihi: 13.03.2022