Gözde Çapak

Gözyaşlarını sadece ağladığında gözünden düşen tuzlu damlalar olarak düşünebilirsiniz. Aslında, her göz kırpışınızda gözyaşlarınız gözlerinizi temizler. Gözyaşları ayrıca gözlerinizi nemli tutar, bu da görüşünüz için önemlidir.¹

Gözünüzü  kırptığınızda, gözünüze gözyaşınız yayılır. Gözyaşınızın gözünüzü kaplamasına gözyaşı filmi denir. Gözyaşı filmi gözün yüzeyini pürüzsüz ve temiz tutar. Gözyaşı filmi iyi görüş için önemlidir.²

Gözyaşı filmi üç katmandan oluşur:

• dıştaki yağlı katman,
• ortadaki sulu katman ve
• içteki mukus katmanı.

Bu katmanlar birlikte gözyaşı filmi olarak bilinir.³

Göz kırpma eylemi ile konjonktiva tarafından üretilen normal mukus, meibomian bezlerinden gelen yağ ve su  ile istenmeyen maddeler, döküntüler dışarı atılır; genel temizlik yapılır.⁴⁵

Uyku sırasında gözümüzü kırpmadığımız için gözlerimizin köşelerinde ve kirpik çizgisi boyunca göz akıntısı birikir.⁶

Uyandığınızda gözünüzün köşelerinde ve kirpik diplerinde çapak kalıntıları bulunması normaldir.  Bu normal göz akıntısı, içerdiği sıvının buharlaşma düzeyine bağlu olarak ıslak, sert ve kabuklu veya yapışkan olabilir. Bu durum “çapak” olarak adlandırılır.⁶

• Göz ürünleri: Kozmetikler veya kontakt lensler gibi bazı göz ürünleri uygun kullanılmadığı takdirde gözleri tahriş edebilir ve daha fazla mukus üretmelerine neden olabilir. Bu nedenle, kontakt lensler göz doktorunun belirttiği şekilde değiştirmeli ve lenslerin temizliği için uygun solüsyonlar kullanılmalıdır.
• Makyaj temizliği: Makyaj temizlenmeden uyunduğunda gözlerin çevresinde kalan makyaj birikintileri tahrişe neden olabilir. Gözler, bu durumda aşırı mukus üretebilir.
• Hava veya mevsim değişiklikleri: Bu tür değişikilikler alerjileri tetikleyebilir, gözün daha fazla mukus üretmesine yol açabilir.

Gözyaşını oluşturan bileşenlerden mukus çok kalın, yeşil, koyu sarı ise veya gözlerde ağrı veya kızarıklık oluşuyorsa, bu bir göz hastalığı belirtisi olabilir. Göz doktoruna başvurmak gerekebilir.⁶

Herhangi bir göz hastalığıyla ilişkili olabilecek, çapaklı anormal  göz akıntısı belirtileri de mevcuttur:⁷

• Kalın ve iltihaplı göz akıntısı

Gözde kalın, yapışkan çapaklanma  bakteriyel bir enfeksiyonun belirtisi olabilir. Bu durum, gözden gri, yeşil veya sarımsı akıntıya yol açabilir. Bakteriyel göz hastalıkları, ciddiye alınması gereken şikayetlerdir. Bu şikayetlere göz ağrısı, ışık hassasiyeti, görmede değişiklikler gibi belirtiler de eşlik edebilir. Göz doktoruna başvurmanız gerekebilir.

• Sulu ve beyaz renkli göz akıntısı

Bu tür şikayetler, alerjiye yol açan maddeler veya viral, bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle  gözün yapısında bulunan, göz kapağının içini kaplayan şeffaf görünümdeki konjonktivanın tahriş olmasından, şişmesinden kaynaklanır. Konjonktivit denilen bu durum pembe göz görüntüsüne yol açar. Gözde kızarıklık, hafif şişklik hissi ve sulu göz akıntısı mevcuttur.  Göz doktoruna başvurulması gerekebilir.⁸

• Göz içinde ve çevresinde mukus Iplikleri şeklinde yapışkan göz akıntısı

Kuru göz, ipliksi görünümde mukus ile gözlerinizi sulu veya yapışkan hale getirebilir. Kuru göz, gözlerin yeterince gözyaşı filmi yapmaması veya anormal bir gözyaşı filmi oluşturma durumudur. Gözyaşı filmi, gözünüzü yağlayan sıvıdır. Göz kırptığınızda, gözyaşı filmini gözünüze yayarsınız. Kuru gözde, gözyaşı filminde daha az su, yağ ve mukusun ana bileşenler olduğu anlamına gelir. Daha az su ile mukus lifli görünüm alır.  Göz doktoruna başvurmanız gerekebilir.⁹

• Şişmiş göz kapağı kaynaklı göz akıntısı

Bazen göz akıntısı, kirpik tabanında veya göz kapağının altında bir yumru ile birlikte meydana gelebilir. Gözde mukus sadece bu bölgede oluşuyorsa veya şişlikte irin görüyorsanız bu arpacık olabilir. Arpacıklar, genellikle bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanan, göz kapaklarının kenarında ağrılı, küçük, kırmızı yumrulardır. Bazı durumlarda arpacık tüm göz kapağının şişmesine neden olabilir. Göz doktorunuza başvurmayı ihmal etmemelisiniz.

• Pullanma şeklinde kirpiklerde biriken yağlı göz akıntısı

Normal olmayan çapaklanma, göz kapaklarına yayılarak kirpikler boyunca pullanma oluşmasına neden olabilir. Bazen kabuk o kadar yapışkan olabilir ki göz kapaklarını kapatabilir. Kalın olduğunda, genellikle konjonktivit gibi bir enfeksiyon belirtisidir. Hafif kabuklu kirpikler, tıkalı bir gözyaşı kanalının veya blefaritin (göz kapaklarının iltihaplanması) bir belirtisi olabilir. Göz doktorunuza başvurmanız gerekebilir.⁸¹¹

Gözünüzde bu sorunlardan herhangi biri varsa, göz doktorunuza başvurmayı ihmal etmemelisiniz:⁵

• Çok fazla göz akıntısı olması (yeşil, sarı veya beyaz renkli)
• Göz kapakları birbirine yapıştığı için gözleri açmakta güçlük çekme
• Bulanık görme
• Işığa duyarlı olmak
• Gözde kızarıklık veya şişlik olması
• Gözde ağrı hissetmek
• Gözde batma hissi
• Gözde kaşıntı hissi

Ek olarak: COVID-19’un zor nefes alma, tad kaybı, ateş, halsizlik gibi bilinen semptomlarının yanında göz kızarıklığı gibi şikayetlerin de gelişebildiği bildirilmiştir.

Doktora başvurmayı ihmal etmemelisiniz.

Göz şikayetleri geliştiğinde göz doktoruna başvurulması önemlidir. Planlanan tedaviye uyumun yanı sıra ellerin temiz tutulması, gerekmedikçe göze dokunulmaması önemlidir.

Yalnızca bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

1:https://medlineplus.gov/tears.html
2:https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-dry-eye#tears
3:https://www.aao.org/eye-health/anatomy/tear-film-3
4:https://www.aao.org/eye-health/anatomy/meibomian-glands
5:https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-sleep-crust
6:https://www.medicalnewstoday.com/articles/320812
7:https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-bacterial-keratitis
8:https://www.aao.org/eye-health/diseases/pink-eye-conjunctivitis
9:https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-dry-eye
11:https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-blepharitis

Yayın Tarihi: 13.03.2022